Een gebrek aan zonlicht heeft meerdere invloeden op je gezondheid, zowel mentaal als fysiek. De biologische klok in ons lijf is namelijk afgestemd op het daglicht.
Honger en slaap zijn geen toevallige verschijnselen, maar zijn strak gepland door je hormonen. Je routine verstoren, ook al is het maar voor een uurtje, kan leiden tot een raar, ongebalanceerd gevoel, als een soort jetlag.
De winter brengt korte dagen met zich mee. Dit kan ons sterker beïnvloeden dan we wellicht bewust doorhebben. Melatonine bijvoorbeeld, het stofje dat je laat slapen als het donker is, produceert je lijf meer in de langere winternachten. Het is een verklaring voor de lethargie in de maanden dat het eerder duister wordt.
Elke dag zou je eigenlijk 10 microgram aan vitamine D moeten binnenkrijgen. Normaal gesproken krijg je dat uit zonlicht. In de winter kun je het gebrek aan vitamine D aanvullen met een supplement of uit specifieke voedingstoffen.
Vitamine D-gebrek
Vitamine D is een essentiële bouwsteen van ons lichaam. Een gebrek eraan kan leiden tot de tegenwoordig vrijwel uitgebannen ziekte rachitis, waarbij botarmoede optreedt. Omdat voedselproducenten vitamine D aan margarine of zuivel hebben toegevoegd, is de ziekte behoorlijk zeldzaam. Maar ze maakt een voorzichtige comeback.
In 2013 bleek in het Verenigd Koninkrijk dat het aantal kinderen met rachitis aan het stijgen was. De zogenoemde Chief Medical Officer Sally Davies zei zich hierover 'beschaamd' te voelen. Met een campagne probeerde het Britse ministerie voor volksgezondheid om de vitamine D-niveaus op te krikken. 23 procent van de volwassenen en 22 procent van de tieners hadden namelijk te lage hoeveelheden van de vitamine in hun bloed. Een kwart van de bevolking was dus in de buurt van een ernstig tekort.
De hamvraag was natuurlijk: hoe kan dit? Een aantal hypotheses werden gelanceerd: luchtvervuiling die zonlicht tegenhoudt, meer zittende kantoorbanen, kinderen die minder buitenspelen en een ouder wordende bevolking die als geheel meer binnen vertoeft.
En laten we niet vergeten dat vitamine D eten makkelijker gezegd is dan gedaan. Vette vis zoals zalm en tonijn bevat het, maar je vindt ook kleine hoeveelheden in runderlever, kaas en eidooiers.
Je sport en beweegt minder
Als het 's ochtends bij de wekker nog donker en koud is buiten, ontneemt dat al snel de zin om iets te ondernemen. Dat effect werkt ook door in de middag. Als het eerder donker is, wil je lichaam liever slapen dan doorgaan. Een studie van de London School of Hygiene and Tropical Medicine vond dat kinderen 15 tot 20 procent actiever waren op zomerdagen met licht tot 21:00 dan op winterse periodes als de zon om 17:00 al ondergaat.
Winterdip of SAD
Voel je je ook een fractie triest in de winter? Veel mensen leiden aan een zogenoemde 'seasonal affective disorder' of SAD. Lethargie, een laag humeur, overmatige moeheid en zelfs een toename aan lichaamsgewicht. Een verlaging van serotonine zou een rol kunnen spelen.
Met zogeheten lichttherapie kun je proberen om de aandoening te bestrijden, maar het bewijs dat het substantiële verbeteringen oplevert is niet sluitend.
Het kan dus best zijn dat het in je hoofd zit, die winterdepressie. Dus loop even je kantoor uit tussen de middag en ga sporten, ook al heb je geen zin.